Bakkerij IV en V in Kerkstraat Soest

Gepubliceerd 09-11-2005

In juli 1940 telde Soest precies 18293 inwoners. Er waren meer dan dertig bakkers en alleen al in het kleine stukje Kerkstraat achter de Oude Kerk waren vijf bakkerijtjes gevestigd. Vandaag bakkerij vier en vijf. Wij eindigde vorige verdwenen soest met bakkerij Evert van der Flier, een groot gezin van 12 kinderen en zij waren van gereformeerde huize. Pal tegenover van de Flier , kerkstraat 13, was bakkerij van Brummelen gevestigd. De bekende C.H. van Brummelen (Cees 3de generatie) had ook 12 Kinderen en zij waren van hervormde huize. De kinderen van beide bakkers groeide samen op in de kinderijke buurt en speelde wel veel met elkaar, Maar verliefd worden op buurmeisjes of jongens was nog een onmogelijkheid. Hervormden en Gereformeerden trouwde niet met elkaar . op gebied van geloof waren deze zaken nog streng gescheidenen. Dat was ook te merken aan het klantenbestand van de vijf bakkers in de Kerkebuurt. Gereformeerden, Hervormden en Rooms Katholieken kochten overwegend bij de bakker en slager van hetzelfde geloof. 
De ouwe C.H van Brummelen was een vrome maar wat slordige man. Bedelaars en zwervers konden altijd bij hem aankloppen voor een hap eten of brood. De ongetrouwde zus Jaaike schilde dagelijks wat extra aardappelen bij voor die gasten. Bij het werk in de bakkerij had baas Cees constant iemand nodig die de spullen aangaf en de rommel achter hem weer opruimde. Jaap de Rooij is veertig jaar lang zo‘n knecht geweest. Hij woonde onderaan de Zwarte Weg en was meer in de bakkerij dan bij vrouw en kinderen. Jaap en zijn baas waren haast onafscheidelijk. Jaap is later voor die trouwheid geridderd in de Orde van Oranje-Nassau, een lintje waar hij appetrots op was. 
Jaap was ook de man die voor de gedroogde appeltjes zorgde. Tussen plafond en de bovenkant van de oven was een prima ruimte waar de appelpartjes op kranten konden indrogen. Appeltjesdrogen werd door de klanten als een soort service van de bakker beschouwd. De fooitjes die dat opleverde waren voor Jaap. Dit werkje is hem nog noodlottig geworden. Jaap viel van het trapje en kwam met zijn hoofd op een bijl terecht. De wond bleek te groot om te genezen en Jaap de Rooij is nadien niet meer in de bakkerij geweest en vrij kort daarna overleden.
Cees van Brummelen wilde dat al zijn zoons bakker zouden worden. Dat zijn ze om vader gunstig te stemmen ook geworden maar later, op eigen benen ,hebben ze toch de bakkerij weer vaarwel gezegd. 
Naast het huis aan de kerstraat 13 was een grote schuur waarin de bakfietsen stonden en waar ook steevast een paar varkens werden vetgemest. De varkens vraten alles wat overbleef van de bakkerij op en als ze vet waren werden ze geslacht. De varkens trokken helaas ook ratten aan. 
In 1947 nam zoon Evert van Brummelen, bakker in Den Dolder, de bakkerij van zijn vader in de Kerkebuurt over. (4de generatie) De grote oude schuur werd afgebroken. Architekt Beekman tekende een mooie ontwerp, er werd een nieuw stuk aangebouwd en verder werd het pand grondig gerestaureerd. Evert werd na 1947 al gauw voorzitter van de Soester Bakkers. Onder zijn leiding heeft hij de wijkverdeling nog kunnen afmaken en is niet lang daarna aan een herseninfarct overleden. Voor zijn verdiensten kreeg hij later van de bakkers een mooie steen op zijn graf aangeboden. De zes kinderen van Evert werden allemaal bakker of trouwde met een bakker en zijn bleven bakker tot het eind. Cees in 1945 overleden in concentratiekamp Neuegamme, Map trouwde met bakker Duijst, Noorderwierweg, Amersfoort; Cokkie trouwde met Arie van Oostenbrugge, bakkerij "De Vink", Vinkenweg. Gijs trouwde Gre Jansen, bakkerij de Ossendam, Reijertje trouwde Jan Joost Rebel, bakkerij in Huizen en Eep (vanaf 1838 de 5de generatie) trouwde Sytske Brons. Hij werd de opvolger in de Kerkebuurt tot 1995 en was tevens de laatste bakker van de Kerkstraat.

De 5de bakkerij op Kerstraat 17 was bakker Hilhorst, bij de oude Soesders beter bekend als Gijs Broodje. Het boerenhuis is van 1870 en op de deel is bij de bouw meteen een houtoven gemetseld.. De eerste bewoner was de vader van Gijs, Cees Hilhorst. Aan Cees Hilhorst (1ste generatie )heeft de familie de bijnaam "Broodje" overgehouden. Cees begon in 1870 een bakkerij en kruidenierszaakje maar hij handelde ook een beetje in vee. In welk beroep Cees maar wat verdienen kon dat deed hij. Cees kwam bij de boerenstand van Soest over de vloer. Bij die bezoekjes werden nieuwtjes uitgewisseld, een neut gedronken en een kaartje gelegd. Schutjassen om een paar centen was in die tijd het enige vertier als ze bij elkaar op bezoek waren. Cees was een verwoed kaarter. Als ze Cees vroegen ‘zullen een kaartje leggen of een boompje doen‘ was hij van de partij en altijd met de vaste uitdrukking "misschien dat ik nog een broodje kan verdienen". Zo is de bijnaam Broodje volgens overlevering in de familie aan de eerste generatie Hilhorst te danken en tot op heden blijven hangen. 
In 1924 trouwde Gijs Hilhorst ,de zoon van Cees. Hij werd altijd aangesproken als Gijs Broodje en zelfs de naaste buren wisten niet dat zijn familienaam Hilhorst was. Gijs was meer boer dan bakker. Ook in de oude adresboeken vinden we hem als boer. Gijs begon in 1935 van armoede weer te bakken. Gijs bakte ook witbrood en kadetten maar het grootste deel van de omzet was toch roggebrood en hij bezorgde het brood ook aan huis over heel Soest verspreid. Al gauw na de oorlog heeft Gijs de bakkerij gelaten voor wat het was. Gijs kreeg zijn AOW en verder boerde hij er nog wat bij.
Broodje is geen lelijke bijnaam maar we hebben begrepen dat niet ieder familielid even blij was om altijd maar met Broodje te worden aangesproken. Misschien zou deze bijnaam in Soest al vergeten zijn ware het niet dat Arie ,een van de zonen van Gijs Hilhorst, zijn cafetaria aan het begin van de Birktstraat vol trots de naam "Broodje van Broodje" heeft gegeven. Al met al blijft de naam Broodje op Soest nog wel even bestaan, maar de vijf bakkerijen die ooit in het kleine stukje Kerkstraat waren gevestigd moeten we beschouwen als voorgoed Verdwenen Soest. 

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door