Kies een jaartal

Graf voor zwervers en drenkelingen Soest

Gepubliceerd 29-10-2008

Vandaag een foto van het Mollenkerkhof aan de Ossendamweg, een kleine ommuurde begraafplaats van vier bij vijf meter, waar in vroegere dagen waarschijnlijk zwervers en terechtgestelden werden begraven. In 1923 werd het gesloten en voor zwervers en drenkelingen die in gemeente Soest overleden en waarvan men de identiteit niet kon vaststellen werd een apart zwervershofje gemaakt op de begraafplaats aan de Veldweg.

Vanaf het begin van de 18de eeuw vonden zelfmoordenaars zwervers en uit de Eem gehaalde drenkelingen op het mollenkerkhof hun laatste rustplaats. Aan hen werden gewijde aarde van de kerk niet gegund. De laatste dode die hier in 1823 werd begraven was Riet van de Melm, een onbekend gebleven verdronken vrouw die zo werd genoemd omdat zij in het riet bij de Kleine Melm werd gevonden.Het oude kerkhofje lag geschurkt bij de spoorovergang tegen de spoordijk.Oudere Soesters vonden het Mollenkerkhof maar een geheimzinnig en griezelig hoekje om er ’s avonds in donker langs te lopen. De Ossendamweg was begin vorige eeuw nog een zandpad , geen verlichting. De geschiedschrijver van Soest, Engelbert Heupers schrijft er ook over in zijn boek ‘Soest in Grootvaders tijd’.We citeren:

Schim van ‘n wief
’Er had zich te Soest een vrouw verdronken . Ze hadden haor uut de Eem opgehaold en toen is dat vrouwmins op het Mollenkerkhof begraven, daor aon de Ossendamweg. Daar wieren zulke minsen altied begraven, zelfmoordeneers,heidenen .Die mochten niet opeen gewoon kerkhof begraven worden. Zulke minsen heurden daor niet thuus.Op een donkere aovond ging ik er langs met Toon de Bree een buurman van ming. ‘Kiek’, zei hie,’daor staot nog een wief te kieken over de muur van ’t mollenkerkhof.Kiek maar!!!!.Allemachtig wat schrok ik. Toon gong gewoon verder en zei: Meer ze kan d’r toch niet overheen kommen. Ze blieft daor wel.’t Was een schim van die vrouw, die zich van kant had emaokt geleuf ik’.
Mensen die langs het kerkhofje kwamen vonden het maar een spookachtig hoekje. 
In het donker bij wind en regen zagen ze schimmen en dwaallichtjes een waas van geheimzinnigheid maakte dat de mensen zich niet op hun gemak voelden.
Omdat de deuren van het kleine kerkhofje waren verrot heeft men in 1923 het poortje dichtgemetseld. In 1946 heeft men ook het muurtje afgebroken en vervangen door een liguster heg.Voor de handgevormde stenen waren liefhebbers genoeg.
Bij de bouw van de huizen aan de Kastanjelaan-in de loop van de jaren vijftig- zouden volgens Peter van de Breemer de graven van het Mollenkerkhof zijn geruimd en de resten overgebracht naar de algemene begraafplaats aan de Veldweg. Men heeft toen een aantal graven niet kunnen vinden. Die heeft men later alsnog aangetroffen.Het plekje is opgehoogd en werden kastanjebomen gepland.

In november 1986 werden de Soesters weer aan het verdwenen kerkhofje herinnerd. 
Bij graafwerkzaamheden hoek Ossendamweg/Kastanjelaan ,waar de PUEM een diepe sleuf had gegraven om een nieuwe electriciteitkabel te leggen, ontdekten spelende kinderen uit de buurt in de afgraving van anderhalve meter diep menselijke resten zoals losse botten, kaken en een schedel. 

Lugubere vondsten
De afgraving was niet afgezet. Op die manier konden de kinderen hun gang gaan en de toch enigszins lugubere vonsten mee naar huis nemen en zelfs mee naar school.Omwonende waarschuwden de politie die de zaak afzette en zich verder over de beenderen ontfermde. Ze stelde een onderzoek in maar vonden al gauw geen aanleiding de zaak verder uit de diepen.

De heer J.A.Bijl ,buurtbewoner van de Buntweg en correspondent van de R.O.B. (Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek) heeft toen ook nog naar de afgraving gekeken en hij kwam tot de conclusie dat uit de sporen die hij ter plaatse aantrof het kerkhofje niet groter moet zijn geweest dan vijf bij zes meter.Hij dacht dat er ooit niet meer dan twaaf mensen zijn begraven. Van Os, destijds gemeente voorlichter, heeft wel eens gezegd dat lijken van het Mollenkerkhofje, de zwervers, drenkelingen en diegene van wie men de identiteit niet heeft kunnen vaststellen en wiens lijk door niemand is opgeeist gewoon zonder kist in de grond zijn gelegd. Van de Bijl trof bij zijn onderzoek ook wel duidelijk restanten van vergane kisten aan.
De graven waren verstoort en indertijd nonchalant geruimd. Het is de plicht van de gemeente er beter voor te zorgen, vond van der Bijl. Uiteindelijk zijn de laatste knetels van de graven van het Molenkerkhof op een goed plekje aan de Veldweg herbegraven.
Hoe men aan de naam van Mollenkerkhof is gekomen blijft onduidelijk. Er circuleren verschillende verklaringen. De een zoekt verband met het woord ‘‘mollen‘‘ in de betekenis van iemand doodmaken een ander weet te vertellen dat de grootvader van aannemer van de Grift , die de grond destijds kocht en er ooit een dode mol heeft begraven. Het is geschiedenis kortom definitief een stukje verdwenen soest.


Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door

Contact

Historische Vereniging Soest/Soesterberg
Steenhoffstraat 46
3764 BM Soest

Word lid

Lid worden van de Historische Vereniging Soest-Soesterberg.

Lid worden