Soest vanouds een Boerendorp

Gepubliceerd 01-11-2006

Eens was Soest een boerendorp. Het wapen van Soest getuigt er nog van..Maar de boeren boeren niet meer , we zien ze niet meer en we ruiken ze ook niet meer. De enige plek in Soest waar de boer nog de hand aan de ploeg slaat is de Soester Eng , maar ook de Eng is voor een deel folklore geworden. De tijd dat Rene Hilhorst met paard en gierwagen de Eng op reed en op de terugweg in de Kerkebuurt in een rit ook gelijk boodschappen deed is voorbij. Er wordt gewoon weinig stront meer verspreid.
De boerenstand van weleer was in grote lijnen verdeeld in rijke en arme boeren. De rijke boeren woonden aan de kant van de Eem en de arme boertjes ‘n’achte de Neng’ , zei een oom van mij altijd en dan bedoelde hij achter de Eng het tegenwoordige Soester Veen.
De boer op de foto van vandaag behoord tot de arme boeren, hij ploegt een akkertje langs de Eigendomsweg.
Het is vermoedelijk Jan de Ruigt want zijn huisje staat aan het eind van de akker. Het staat er nog ,tegenover waar de Weegbreestraat op de Eigendomweg aansluit. In het begin van de vorige eeuw woonde er veel mensen met de naam de Ruygt, in oude adresboeken vinden we ze terug. De Eigendomweg werd door oude Soesters wel de Ruygenhoek genoemd.

De heer Jan de Ruygt deed eens onderzoek naar zijn voorouders , "de familie de Ruygt en hun woonplaatsen vanaf ± 1800". Hij vond toen in de archieven een akte van notaris Dirk Scheerenberg uit Amersfoort gedateerd 13 november 1846. Het betrof een akte van verkoop van een stuk grond ter linkerzijde van de Eigendomweg tussen Nieuweweg en Wieksloterweg OZ. Als verkopers werden genoemd: Peter van den Burg "Tolgaarder" en Cornelis Hendrikus van Brummelen "Broodbakker".Kopers waren: Jan de Ruygt "Landbouwer" en Gerrit de Ruygt "Byenman". De prijs van de hele strook grond 500 gulden. Dezelfde strook grond ter breedte van de akker waar de boer op de foto aan het ploegen is.

Een zacht prijsje voor zo’n lap grond zouden we nu zeggen, maar de zandgrond "Achter den Eng" is altijd minder waard geweest dan de landbouwgrond aan de Eemzijde, waar de "rijke" boeren woonden.
In 1850 trouwde Gerrit (Gerardus)de Ruygt ,een van de kopers, met Petronella Westerhuis uit Hoogland. Er werden vier kinderen geboren. In 1853 werd het schapenhok, waar het gezin kennelijk woonden te klein en dit werd toen verbouwd tot huis. 
In dit nieuwe huis woonde volgens het bevolkingsregister van Soest niet alleen de ouders en vier kinderen van Gerrit maar ook nog twee ongehuwde broers en een neef van Gerrit.
In 1868 wordt de perceel grond ,de hele strook, verdeeld in twee stukken (akte van Lourers). Gedeelte Wieksloterweg tot Blieklaan (bosgrond) gaat naar Jan de Ruygt en gedeelte Blieklaan tot Nieuweweg (landbouwgrond) komt Gerrit toe.
Gerrit overlijdt na het ontvangen van de H.H.Sacramenten op 8 december 1897. In juli 1898 volgt weer een verdeling door de erven, de vier zoons: Jan , Huub, Bart, en Hendrik.
Ook de vier jongens van Gerrit bleven met hun gezinnen weer wonen op de hun toebedeelde stukjes grond langs de Eigendomweg.
Jan gehuwd met Carolina Boschwijk zij kregen 6 kinderen, gewoond Eigendomweg 17. Nu nog bestaand woonhuis tegenover de Weegbreestraat.

Huub gehuwd met Petronella Smorenburg. Zij kregen 4 kinderen. Hebben gewoond Eigendomweg 59. In verband met nieuwbouw in de jaren 1990 is de woning gesloopt.

Bart (Lambertus) ongehuwd, geboren 12 nov 1854 tot aan zijn overlijden in 26 januari 1942 gewoond in ouderlijk huis. Nu nog bestaand huis Eigendomweg 107.

Hendrik gehuwd met Petronella de Ruig , 4 kinderen, Gewoond Eigendomweg 131. Woning door brand in 1959 verwoest en niet meer herbouwd.

Zoals we zien hebben op de strook grond langs de Eigendomweg door vererving veel familieleden de Ruygt in de loop der jaren een stukje grond gekregen en er een huisje gebouwd. Allemaal arbeidzame mensen en zuinig van aard. De tering naar de nering zetten, dat konden ze. Soms verkochten ze een stukje grond en dan waren ze weer even uit de zorgen. Op de schrale grond waren de oogsten vaak onder de maat en bracht weinig geld in het laatje, maar met al hun geploeter wisten zij altijd toch nog iets geld opzij te leggen , zij hadden “een oude sok”. 

Het verhaal gaat dat de ongetrouwde Bart de Ruygt op een openbare verkoping van huisjes in de Gouden Ploeg de "rijke " boeren aan de goeie kant van de Eng eens versteld heeft doen staan. Hij riep op de verkoping onverwachts "mijn" en zorgde zo voor de nodige tumult. Maar Bart dat kost geld kun je dat wel betalen vroegen ze, maar Bart zat daar niet mee. Hij kon de contanten ter plekke bij de notaris op tafel leggen.

In de zeventiger jaren had de gemeente grote plannen met dit gebied Engendaal en Eigendom. De percelen grond aan de linkerzijde van Eigendomweg werden opgeeist voor het plan Klein Engendaal ,waar toen het nieuwe centrum van Soest zou moeten komen. Deze plannen zijn niet doorgegaan, maar toen de boerderijtjes en akkertjes al waren aangekocht heeft deze streek meer een woonbestemming gekregen . Het is het begin van de exodus van alle de Ruygten uit dat deel van Soest geweest..

Volgens het adresboek van 1940 woonde er op de strook die in 1848 was gekocht nog acht gezinnen , allemaal verwant aan de familie de Ruygt. In 1970 het laatste adresboek van Soest komt de naam de Ruygt nog zevenmaal voor. Het telefoonboek 2006 vermeldt geen naam de Ruygt meer wonende aan de Eigendomweg en Blieklaan. 

---

Heeft u aanvullende informatie bij dit artikel, gelieve contact met ons op te nemen

Verdwenen Soest is mede mogelijk gemaakt door